Τότε τα παιδιά μένανε πολλά στις εξοχές και ερχόντουσαν με τα πόδια για να παρακολουθήσουν το μάθημα για το σχολείο. Να έρθουν με τα πόδια από τα Μποτάλια. Ξέρετε τα Μποτάλια; Ο άντρας μου, καθόντουσαν στα Μποτάλια όταν μαζεύανε ελιές οι γονείς και αναγκαστικά τα παιδιά ερχόντουσαν με τα πόδια και πηγαίνανε με τα πόδια.…
Eγώ έφυγα τεσσάρων χρονών, εδώ δεν πήγα καθόλου σχολείο. Ο πατέρας μου ήταν από την Όλυμπο, αλλά παντρεύτηκε εδώ. Και το όνομά του ήταν Βασιλαράκης. Πήγα στη Ρόδο, εκεί πήγα σχολείο, εδώ καθόλου, αλλά ερχόμενη τα καλοκαίρια έβλεπα τα παιδιά τα συνομήλικά μου που παίζανε και γνωριζόμασταν, επικοινωνούσαμε όλα τα παιδιά της ηλικίας μου. Τότε…
Ερχόντουσαν από την Αμερική οι δικοί μας, φέρνανε τσίχλες, φέρνανε φορεματάκια ωραία και τα είχαμε ένα για την Κυριακή και ένα-δυο για την καθημερινή και τα φορούσαμε. Τα πλέναμε και τα ξαναβάζαμε, όχι την γκαρνταρόμπα που έχετε εσείς, ούτε κατά διάνοια. Και στο σχολείο φορούσαμε μπλε ποδιές με άσπρο γιακαδάκι. Κάθε βδομάδα μας τα πλένανε…
Ξέρετε το καρπάθικο σπίτι πως είναι, με σοφάδες. Δεν είχανε όλοι μεγάλα ή μικρά, πάντως σοφάδες: πάνω σοφά, κάτω σοφά, ένα δίπλα πιο μικρό. Το καλό σπίτι, το μεγάλο σπίτι είχε τον σοφά, εκεί κοιμόντουσαν οι γονείς και στον κάτω σοφά στρώνανε στρώμα για να κοιμούνται τα παιδιά. Και την ημέρα το σηκώνανε, το διπλώνανε…
Η διασκέδασή μας τι ήτανε παιδιά; Μιλάω τώρα για καλοκαίρι. Το χειμώνα δεν ξέρω. Ερχότανε ένας κύριος που διέθετε μηχανή προβολής και μας έφερνε ταινίες ελληνικές! Και ξέρετε πού γινότανε η προβολή, πού πηγαίναμε μια φορά την εβδομάδα; Και φώναζε με το μεγάφωνο «Ήρθε το σινεμά!». Τις ελληνικές ταινίες που βλέπετε τώρα, τις βλέπαμε εμείς…
Τα πανηγύρια. Εγώ το καλοκαίρι που ερχόμουνα, είχαμε μόνο το πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα. Πηγαίναμε με γαϊδουράκια, όποιος είχε, ή με τα πόδια, παίρναμε και μερικά πρόχειρα φαγητά, αλλά μαγειρεύανε εκεί οι μάγειρες στα ξύλα και καθόμασταν. Που καθόμασταν; Κάτω από τα δέντρα. Εκεί τρώγαμε παρέα όλοι και πίναμε το κρασί. Οι άντρες. Μετά ακολουθούσε…
Η γιαγιά μου είχε ένα μαγαζάκι στην εκκλησία μπροστά. Ήτανε χήρα και μεγάλωσε τρία παιδιά μόνη της. Φύτευε και περιβόλια, καρπούζια, πεπόνια… Όταν ερχόμασταν το καλοκαίρι, να μας φέρει απ’ όλα, να μας φροντίσει. Και είχε μαγαζί που πουλούσε τα πάντα: ξηρούς καρπούς, ρύζι, υφάσματα… Μίνι μάρκετ, πολυκατάστημα! Και έφτιαχνε και καραμέλες. Οι παππούδες σας…
Τις ονομαστικές γιορτές -ειδικά τα Χριστούγεννα που είχες πολλούς, αλλά και τις άλλες γιορτές- μαζευόντουσαν στα καφενεία. Αυτοί που γιορτάζανε μαζεύονταν στα καφενεία και οι εορτάζοντες κερνούσανε την παρέα με όργανα και μετά αρχίζανε: «Γιορτάζει ο τάδε, ο τάδε, ο τάδε, θα πάμε!» Καταρτίζανε πρόγραμμα. Εμείς οι γυναίκες περιμέναμε στα συγγενικά μας σπίτια να έρθει…
Τα καλοκαίρια, καλλιεργούσανε αυτές τις εκτάσεις που βλέπετε. Καθένας ήταν αυτάρκης και είχε ότι του χρειάζοντο. Και ό,τι περίσσευε -γιατί είχαν αρκετά- πηγαίνανε με τα ζώα και τα πουλούσανε στα «πέρα χωριά, λέγαμε τότε». Στο Απέρι, στη Βωλάδα, που αυτοί δεν είχανε εκτάσεις να καλλιεργήσουν. Και τα πουλούσαν εκεί. Προμηθεύανε δηλαδή σχεδόν την κάτω Κάρπαθο.…
